سفارش تبلیغ
صبا ویژن
برترین دانش لا اله إلاّ اللّه است . [پیامبر خدا صلی الله علیه و آله]

در بخش اول اخلاق مدیریت در اسلام اشاره شد که بر اساس آیات 24 تا 35 سوره مبارکه طه اساسی ترین اصول مدیریت اسلامی عبارتند از:
1. شرح صدر
2. آسان شدن کار
3. رسایی سخن
4. معاون شایسته
در بخش دوم، اولین اصل یعنی "شرح صدر" و رابطه آن با مدیریت به اجمال ارائه شد. و بیان شد مدیر شایسته نیازمند صفات و ویژگی‌هایی است که عمده آن ویژگی ها یا تمام آن از شرح صدر مایه می‌گیرند.
بصیرت، بینش سیاسی، حسن خلق، رفق و مدارا، قاطعیت، انتقاد پذیری، تغافل، امید و استقامت از ویژگی‌های یک مدیر شایسته است و همه این صفات از آثار شرح صدر هستند.
در این بخش سه مورد از ویژگی‌های مدیر شایسته که از صفات شرح صدر است را به اختصار بررسی می‌کنیم.


1 ـ بصیرت
در انواع مدیریتها، به ویژه در مدیریت جامعه، مدیر علاوه بر دانش مدیریت نیازمند به روشن بینی و بصیرت و بینش است تا او را قادر سازد در هر موقعیت نقش مقتضی را ایفا نماید.
بینش مدیریت چیست؟
بینش مدیریت احساس ویژه ای است که شکوفایی آن انسان را به انجام کار از طریق دیگران قادر می‌سازد و او را دارای هنر مدیریت می‌نماید.
نکته مهم و قابل بررسی در اینجا چگونگی شکوفایی استعداد مدیریت در انسان است که راه مدیریت اسلامی را از مدیریت غیر اسلامی جدا می‌سازد، و درست اینجا است که به رابطه شرح صدر و مدیریت می رسیم؛ یعنی راه شکوفایی مدیریت اسلامی، شرح صدر اسلامی و راه شکوفایی مدیریت غیر اسلامی، شرح صدر کفری است.
شرح صدر اسلامی و مدیریت:
از نظر قرآن شرح صدر اسلامی موجب می شود که انسان به نورانیت درونی و بصیرت و بینش الهی برسد. به عبارت دیگر، هنگامی که ظرفیت روانی انسان برای پذیرش حق گسترش یافت، با این گسترش، حس بصیرت انسان تقویت می‌شود و با تقویت شکوفایی حس بصیرت گویی چراغی در کانون جان فروشان می گردد که در پرتو آن انسان می تواند جهت گیریهای خود در رابطه با خویش و در ارتباط با جامعه را براساس معیارهای الهی تنظیم نماید.
بصیریت و مدیریت
نور بصیرت و بینشی که در نتیجه شرح صدر اسلامی برای انسان حاصل می شود، علاوه بر اینکه در خودسازی نقش اساسی دارد، در تصحیح برخوردهای اجتماعی انسان نیز فوق العاده موثر است و لذا نقش تعیین کننده ای را می تواند در مدیریت جامعه ایفاد کند.

2 ـ بینش سیاسی
یکی دیگر از آثار شرح صدر که در رابطه با مدیریت قابل توجه است عبارت است از " بینش سیاسی". شرح صدر انسان را سیاستمدار می‌کند؛ چیزی که هست، شرح صدر اسلامی به انسان بینش سیاسی اسلامی می‌دهد، و شرح صدر کفری انسان را سیاستمدار به معنای متداول و رسمی آن می کند. برای تبیین این اثر سه مساله باید مورد بررسی قرار گیرد. الف: معنای سیاست و سیاستمداری ب :‌رابطه سیاست و مدیریت ج: رابطه سیاست و شرح صدر
الف : سیاست و سیاست مداری
سیاست در لغت به معنای تدبیر، مصلحت و دوراندیشی است. اما تعریف این کلمه در اصطلاح علم سیاست عبارت است از: " علم حکومت برکشورها، فن و عمل حکومت بر جوامع انسانی و علم قدرت" و سیاستمدار کسی است که با شناخت صحیحی که از فرد و جامعه دارد در هر موقعیت نقش مناسب را پیاده می کند.
ب: رابطه سیاست و مدیریت: با عنایت به آنچه در تعریف سیاست مطرح شد نیازی به توضیح نیست که سیاست از لوازم اجتناب ناپذیر مدیریت است و تنها کسی می تواند از عهده اداره گروه،‌سازمان و حکومت برآید که بینش سیاسی داشته باشد و هرچه تشکیلات اداری گسترده تر و مشکلات آن بیشتر باشد نیاز آن به تدبیر و سیاست و مدیر سیاستمدار افزون تر است
ج: سیاست و شرح صدر: اگر معنای شرح صدر و مفهوم سیاست را کنار هم بگذاریم رابطه این دو و نقش شرح صدر در تقویت بینش سیاسی مشخص می‌شود.
گفتیم که شرح صدر به معنای گسترش ظرفیت فکری و روحی است و گسترش اندیشه و روان موجب می شود که بینش مدیریت در انسان تقویت شود. بنابراین، با در نظر گرفتن اینکه سیاست چیزی جز روان‌شناسی فرد و جامعه برای اجرای نقش مدیریت نیست، نقش شرح صدر در تقویت بینش و بنیه سیاسی مدیریت جامعه مشخص می شود.
3 ـ حسن خلق
حسن خلق نیز یکی از آثار شرح صدر است و تنها افراد با ظرفیت می توانند خوش اخلاق باشند.
الف:‌تفسیر حسن خلق: حسن خلق را دو گونه می توان تفسیر کرد: 1 ـ زیبایی جان 2 ـ‌ خوش برخورد کردن انسان
ب: نقش حسن خلق در مدیریت: مدیر برای اینکه بتواند دیگران را خوب به کار گیرد باید برای افراد تحت مدیریت خود جاذبه داشته باشد و جاذبه داشتن فرد، حسن خلق به معنای دوم، یعنی خوش برخورد بودن است.
ج: رابطه شرح صدر و حسن خلق: صفات زشتی که سد راه مدیریت می شوند عموما محصول کم‌ظرفیتی و ضیق صدر هستند. افراد کم ظرفیت، بی حوصله و کم صبر و خودپسندند و زود از کوره در می‌روند. اینان در برخورد با مشکلات،‌برعکس افراد با ظرفیت که پرحوصله و صبور و مقاوم و فروتن و متواضع هستند و با خوشرویی به استقبال دشواریها می روند، نمی توانند روحیه خود را حفظ کنند و خوشرو و خوش برخورد باشند.

 


کلمات کلیدی:

نوشته شده توسط وحید مرسلی 91/5/3:: 8:7 عصر     |     () نظر